Mặc dù có nhiều tiến bộ trong y học nhưng cho đến nay chưa có chất thay thế hoàn toàn chức năng của nó, vì vậy nguồn máu để cho cấp cứu và điều trị bệnh nhân vẫn từ nguồn người hiến máu.
Tất cả mọi người có sức khoẻ bình thường đều có thể hiến một phần máu của mình để cứu người mà không ảnh hưởng đến sức khoẻ. Điều này đã được chứng minh bằng cơ sở khoa học và thực tiễn. Người hiến máu ở độ tuổi từ 18- 60, Cân nặng > 42kg đối với nữ và > 45kg đối với nam, không mắc bệnh lý, không bị nhiễm các tác nhân lây qua đường truyền máu, không có hành vi nguy cơ, đều có thể hiến máu.
Máu sau khi được lấy từ người hiến máu sẽ được chuyển về Ngân hàng máu. Tất cả các đơn vị máu đều được thực hiện các xét nghiệm sàng lọc, xét nghiệm về nhóm máu và điều chế thành các chế phẩm máu. Xét nghiệm sàng lọc các loại virút, vi trùng; ký sinh trùng lây qua đường truyền máu (như viêm gan siêu vi B, C, HIV, HTLV, Giang mai, Sốt rét), và kháng thể bất thường, để loại bỏ các túi máu có mầm bệnh.
Trong máu có các thành phần: Các loại tế bào máu (gồm: Hồng cầu, Bạch cầu và Tiểu cầu) và thành phần huyết tương (có chứa các loại Protein huyết tương, các Albumin, các Yếu tố đông máu, các Vitamine, các Globuline miễn dịch…).
Túi máu toàn phần sau khi tiếp nhận từ người hiến máu tình nguyện sẽ được đưa vào hệ thống để điều chế và chiết tách ra các “Chế phẩm máu”. Mỗi loại Chế phẩm máu sẽ có tiêu chuẩn chất lượng, điều kiện bảo quản và thời gian sử dụng riêng phù hợp với chức năng điều trị bệnh của từng loại Chế phẩm máu. Tùy nhu cầu của mỗi bệnh nhân mà bác sĩ điều trị có chỉ định sử dụng các Chế phẩm máu phù hợp theo nguyên tắc thiếu thành phần nào truyền thành phần máu đó.
Điều kiện bảo quản của các Chế phẩm máu hoàn toàn khác nhau:
- Máu toàn phần, nhiệt độ bảo quản là 40C, thời hạn sử dụng là 35 ngày.
- Khối hồng cầu nhiệt độ bảo quản là 40C có thời hạn sử dụng là 35 ngày, nếu thêm chất nuôi dưỡng hồng cầu thì có thể bảo quản 42 ngày.
- Khối hồng cầu tùy theo yêu cầu điều trị có thể chia thành nhiều loại như: Khối hồng cầu nghèo bạch cầu, Khối hồng cầu lọc bạch cầu, Khối hồng cầu rửa, khối hồng cầu tia xạ, khối hồng cầu phenotype, khối hồng cầu rửa, khối hồng cầu đông lạnh…để điều trị bệnh lý thiếu máu, mất máu.
- Khối tiểu cầu điều chế từ máu toàn phần hay được chiết tách trực tiếp từ người cho bằng máy được bảo quản ở 20-240C trên máy lắc liên tục và có hạn sử dụng là 5 ngày để điều trị các bệnh lý chảy máu do giảm số lượng và chất lượng tiểu cầu.
- Huyết tương tươi đông lạnh, Kết tủa lạnh được quản quản ở -250C hoặc lạnh hơn sẽ giữ được 2 năm để điều trị chảy máu, rối loạn đông máu
- Huyết tương có thể là nguồn nguyên liệu sản xuất ra các Chế phẩm chiết tách từ huyết tương như: Yếu tố VIII đậm đặc, Yếu tố IX đậm đặc, Antithrobin III đậm đặc, Phức hợp kháng yếu tố ức chế đông máu (Anti-Inhibitor Coagulation, Complex), Albumine đậm đặc, Immune Globulin,….để điều trị bệnh lý đông cầm máu, bệnh lý thiết hụt các yếu tố đông máu, thiếu protein huyết tương… và là thuốc kháng viêm…
Máu là một dược phẩm quí mà chưa có sản phẩm thay thế. Máu được tiếp nhận từ người hiến tặng do đó mỗi một giọt máu cho đi đều trân quí. Máu và Chế phẩm máu đều có hạn sử dụng nhất định do đó việc hiến máu, và sử dụng máu phải hợp lý, an toàn và hiệu quả để tránh tình trạnh máu bị dư thừa đưa đến tình trạng hết hạn sử dụng, ngược lại có thời điểm thiếu máu như dịp hè, trước và sau tết Nguyên đán.
Hãy tham gia hiến máu theo sự kêu gọi của Ngân hàng máu, và theo sự chỉ dẫn của Bác sĩ để đảm bảo sức khỏe của bản thân và góp phần trong điều trị bệnh../.
TS.BSCKII. TRƯƠNG THỊ KIM DUNG